ارزیابی خصوصیات جوانه زنی و دماهای کاردینال گیاه دارویی رازیانه (foeniculum vulgar)

جوانه­زنی فرآیند فیزیولوژیکی است که در استقرار مطلوب و عملکرد نهایی گیاه عامل مهم و تعیین کننده­ای بشمار می­رود. این فرآیند توسط عوامل محیطی متعددی مانند درجه حرارت، رطوبت و نور تحت تاثیر قرار می­گیرد و در این میان درجه حرارت تاثیر مهمی بر خواب و جوانه­زنی بذور دارد. به همین منظور جهت ارزیابی سطوح مختلف درجه حرارت بر شاخص­های جوانه­زنی گیاه دارویی رازیانه و تعیین دمای کاردینال (حداقل، بهینه و حداکثر) این گیاه، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با هشت سطح دمایی (1، 5، 10، 15، 20، 25، 30 و 40 درجه سانتی گراد) و چهار تکرار در آزمایشگاه فیزیولوژی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1390-1389 انجام شد. نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که جوانه­زنی این گیاه در دامنه­ی وسیعی صورت نمی­گیرد، به طوری که جوانه­زنی این گیاه در گستره دمایی 30-15 درجه سانتی گراد صورت گرفته اما بالاترین درصد جوانه­زنی مربوط به دمای 15 درجه سانتی­گراد بوده است. سرعت جوانه­زنی در دامنه 25-15 درجه سانتی­گراد از لحاظ آماری مشابه و تنها در خارج از این محدوده کاهش معنی­داری را نشان داد. متوسط زمان جوانه­زنی تحت تاثیر تیمارهای درجه حرارت قرار گرفته و کوتاهترین زمان لازم برای جوانه­زنی در دمای 25 درجه سانتی­گراد مشاهده شد. بهترین مدل در ارتباط با دمای کاردینال این گیاه مدل پنج پارامتری بتا بود و با توجه به نتایج بدست آمده از این مدل، دمای مطلوب جوانه­زنی در مورد رازیانه 19 درجه سانتی­گراد، حداقل دمای مورد نیاز 10 درجه سانتی­گراد و حداکثر 43 درجه سانتی گراد بدست آمد.